Proloterapi zayıflamış, aşınmış, yıpranmış, hasarlanmış, gevşemiş ve gücünü kaybetmiş tendon, ligament ve eklemlere proliferatif (hücre ve doku yenileyici) ve irritan (tahriş edici) olan solüsyonların (dekstroz veya mannitol; her ikisi de doğal şekerden elde edilmiştir, lidokain-lokal anestetik) enjeksiyonu ile bu dokularda proliferasyon (yenilenme, çoğalma) oluşturarak bu dokuların yenilenmesini ve eski gücüne kavuşmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir. Enjekte edilen proliferatif solüsyonlar eklemde, tendonların kaslarla birleşme yerlerinde, tendonların ve ligamentlerin kemiklere yapışma yerlerinde enflamasyon (yangı) oluşturarak bu dokuların yenilenmesini ve güçlenmesini sağlar. Bu enflamatuar süreç vücudun iyileştirici mekanizmalarını harekete geçirir. Tendon, ligament ve kıkırdaklarda yenilenme meydana gelir. Bunu takiben eklem, tendon, ligament ve kas ağrıları tedavi edilir.
TARİHÇE
Proloterapi (prolotherapy) 1940‘lı yıllarda Amerikalı doktor Dr George S. Hackett tarafından bulunmuş, daha sonra Dr Hackett ve Dr Hemwall tarafından geliştirilip ilerletilmiş bir tedavi yöntemidir. Yaklaşık 50-60 yıldır başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere dünyanın birçok gelişmiş ülkesinde başarıyla uygulanan ve yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ülkemizdeki geçmişi 7-8 yıldır.
PROLOTERAPİNİN UYGULANABİLDİĞİ HASTALIKLAR:
Eklem gevşeklikleri ve güç kaybı (laksite)
Tendinit (Tendon ve ligamentlerde iyileşmeyen kronik ağrılar)
Bursit (eklem ve tendonların kayganlığını sağlayan sıvı üreten organlarda inflamasyon)
Artroz (eklem kireçlenmeleri, aşınma ve eskimeler)
Kas ve tendonların tekrarlayan şişmeler ve ağrılar sonucu işlev yapamadıkları rahatsızlıklar
Baş ağrıları
Bel ağrıları( fıtık, kireçlenme, operasyon sonrası)
Boyun ağrıları (fıtık, kireçlenme, operasyon sonrası)
Sırt ağrıları (fıtık, kireçlenme, operasyon sonrası)
Omurgada, göğüs kafesinde ve kaburgalarda geçmeyen kas ve ligament ağrıları
Topuk dikeni ve plantar fasiit
Ayak bileği, el bileği burkulmaları sonrası geçmeyen ağrılar
Koksigodinia (Kuyruk sokumu ağrısı)
Skolyoz (skolyozda bilinenin aksine ligament inbalansı çok önemli bir sebeptir)
Osteitis pubis
Diz ağrıları (kondromalazi, kireçlenme, menisküs, ligament hasarı)
Tenisçi ve golfçü dirseği (epikondilit)
Morton nöroması.
Spondilolistezis (bel kayması)
Karpal Tünel Sendromu.
Avasküler nekrozlar (kemik dokusunun yetersiz kanlanması nedeniyle nekroze olması)
Donuk omuz.
İmpingement sendromu;( omuzda sıkışma)
PROLOTERAPİ KAÇ SEANS UYGULANMAKTADIR?
Kaç seans yapılacağını hastanın ve hastalığının durumu belirler ve birçok faktöre bağlıdır. Hastanın yaşı, kilosu ve hastalığın süresi, hasarın büyüklüğü ve derecesi, diyabet, hipotiroidi, metabolik sendrom, obezite, sigara ve alkol kullanımı gibi ilave problemlerin olması iyileşme süresini uzatır. Çoğu hasta için 4-6 seans yeterlidir, bazı hastalar 1-2 seansta anlamlı düzelmeler gösterirken bazı hastalarda sonuç almak için 8-10 seanslık uygulamalar gerekebilir.
PROLOTERAPİ HANGİ ARALIKLARLA YAPILMAKTADIR VE SEANS SÜRESİ NE KADARDIR?
Enjeksiyonlar 3-4 haftada bir yapılmaktadır. Fakat doktorunuz tedavinin seyrine göre bu süreyi 2 haftaya kadar kısaltabilir ya da 6-8 haftaya kadar uzatabilir. Seans süresi enjeksiyon yapılacak alanın büyüklüğüyle doğru orantılı olarak artar. Her bir senslık uygulama süresi 30-40 dk sürebilir. Bu sürenin bir kısmında enjeksiyonlar yapılır, geri kalan süre enjeksiyon yapılacak yerlerin cerrahi kalemle işaretlenmesi ve enjeksiyondan sonra proloterapinin etkinliğini artırmak için uygulanan manuel gterai işlemi için kullanılır.
PROLOTERAPİDE ENJEKSİYONLAR AĞRILI MIDIR?
Hastaların enjeksiyonlar sırasında hissettikleri ağrı hastanın tamamen ağrı eşiğiyle alakalıdır. Enjeksiyonların ağrısından dolayı tedaviyi yarım bırakan hasta çok nadir olmaktadır. Zaten enjeksiyonlardan korkan bu gibi hastalarda da tedaviyi sürdürmek doğru değildir. Hastalarımızın hemen hemen tamamı tedaviyi iyi tolere eder, tedavi protokollerine uyar ve tedavisini tamamlar.
PROLOTERAPİDEN SONRA AĞRIM OLACAK MI? ENJEKSİYONLARDAN SONRA DİNLENMELİ MİYİM?
Proloterapiden sonra imkanınız varsa ilk 3 gün dinlenin. Böyle bir imkanınız yoksa kendinizi zorlamadan günlük işlerinize devam edebilirsiniz. Enjeksiyonlardan sonra tedavi yapılan bölgeye ilk 3 gün 3-4 saatte bir 15-20 dakika sıcak su torbalarıyla sıcak uygulama yapmanız tedaviden göreceğiniz faydayı artıracaktır. Sıcaklık derecesi yüksek olmalıdır fakat cildinizi yakmamaya da dikkat etmelisiniz. (bu uygulamayı eczanelerden alacağınız termoforu bir havluya sararak yapabilirsiniz).
DAHA ÖNCE SORUNLU EKLEMİMDEN BİR YA DA BİRKAÇ DEFA AMELİYAT OLDUM PROLOTERAPİ OLABİLİR MİYİM?
Sıkıntılı olan ekleminizden (bel, boyun, diz, kalça, omuz vs.) daha önce geçirmiş olduğunuz ameliyat ya da ameliyatlar genelde proloterapi yapılmasına engel değildir. Bu hastaların da büyük kısmı tedaviden fayda görmektedir. Daha önce geçirilmiş cerrahi müdahaleler seans sayısını artırabilir.
PROLOTERAPİ ENJEKSİYONLARINDA KULLANILAN İLAÇ VEYA SOLÜSYONLAR NELERDİR?
Hiçbir tedavide böyle bir garanti yoktur. Çünkü iyileşmeyi etkileyen birçok faktör vardır. Örneğin; kalça, diz protezi ya da bel fıtığı ameliyatından sonra bile %100 iyileşeceğiniz, ağrılarınızın tamamen geçeceği garantisi yoktur. Proloterapi direkt ağrıyı tedavi eden değil, ağrıya sebep olan problemi tedavi ederek ağrıların doğal, kalıcı ve etkili bir şekilde geçmesini ya da azalmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir.
İLTİHAPLI ROMATİZMALARA BAĞLI AĞRILARDA PROLOTERAPİ YAPILABİLİR Mİ?
Proloterapi iltihaplı romatizma hastalıklarını tedavi eden bir yöntem değildir. İltihaplı romatizma hastalıklarında (ör:Ankilozan Spondilit, Romatoid Artrit) remisyon (sönme) dönemlerinde romatizmanın eklem, tendon ve ligamentlerde meydana getirdiği zayıflığı tedavi etmek , eklemi güçlendirmek ve mekanik kökenli ağrıları azaltmak için uygulanabilir.
PROLOTERAPİ DİĞER TEDAVİLERLE KOMBİNE EDİLEBİLİR Mİ?
Proloterapi diğer bazı tedavi yöntemleriyle kombine edilebilir. Kan dolaşımını artıran her yöntem proloterapinin etkinliğini artırır. Biz muayenehanemizde proloterapiyi gerekli gördüğümüz hastalarda Kuru İğne Tedavisi ve Nöroproloterapi ve manuel terapi ile kombine ederek kullanıyoruz.
PROLOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Proloterapide sık görülen yan etkiler enjeksiyon bölgesinde ağrının artması (aslında beklediğimiz ve istediğimiz bir durumdur), morluk, şişlik, sertlik, grip benzeri semptomlar, baş ağrısı gibidir. Bu yan etkilerin hastaya bir zararı yoktur ve zamanla kendiliğinden geçer.
PROLOTERAPİNİN TRAVMALARDA VE LİGAMENT ZORLANMALARINDA KORUYUCU ETKİSİ VAR MIDIR?
Proloterapi ağrılı ve kısmen invazif bir yöntem olduğundan koruyucu tıp uygulamalarında tercih edilmez, ancak daha önce bu yöntemle tedavi edilen hastalarda zaman zaman benzer uygulama yapmak tekrarlayıcı zedelenmeleri önleyebilir.
PROLOTERAPİDE İYİLEŞME SÜRECİ NASILDIR?
Proloterapide iyileşme süreci hastanın ve hastalığın durumuna göre değişir. İyileşme sürecini etkileyen faktörler; hastanın yaşı, kilosu, ek hastalığının olup olmaması (Diyabet , hipotiroidi vs.) ,alkol-sigara kullanımı, hastalığın kronikliği-süresi, hastalığının ağırlığı, hastanın vücudunun iyileştirme kapasitesi, tedavi yapılan eklemin büyüklüğü, tedavi yapılan eklemin yük taşıyıp taşımaması gibidir. İlk seans uygulandıktan ortalama 3 hafta sonra klinik düzelme görülmeye başlanır. Bazı hastalarda yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı birkaç seans uygulandıktan sonra iyileşme görülmeye başlanabilir. Proloterapide bazı hastalarda ilk seanslarda ağrılarda zaman zaman artma ve azalma periotları görülebilir, endişelenecek bir durum yoktur. Tedavide başarılı olunduğu taktirde ( Başarı oranı %70-80’dir) ilerleyen seanslarda ağrılar hızla azalacaktır.
PROLOTERAPİ YAPILAN HASTANIN KESİNLİKLE UYMASI GEREKEN KURALLAR NELERDİR?
– Asla NSAI grubu dediğimiz ağrı kesicilerden (apranax, majezik, voltaren, etol, melox vs. gibi) almayınız. Antienflamatuar etkisi olan bu ağrı kesiciler PROLOTERAPİ nin etkisini ortadan kaldırır.Çok ağrınız olursa size reçete edeceğimiz antienflamatuar etkisi olmayan parasetamol grubu ağrı kesiciler (parol, minoset vs. ) ya da tramadol (contramal, zaldiar) alabilirsiniz.
– PROLOTERAPİ uygulandıktan sonra tedavi uygulanan bölgeye ilk 3 gün 3 saatte bir 20 dakika sıcak uygulama yapınız. Bu uygulama PROLOTERAPİ den göreceğiniz faydayı artırır (bunu eczanelerden alacağınız sıcak su torbalarıyla yapabilirsiniz. Şeker hastaları ya da duyuları azalan yaşlı hastalar sıcak uygulama sırasında hissetmediklerinden ciltlerinde yanık oluşabilir, buna dikkat ediniz).
PROLOTERAPİ OLAN HASTANIN UYMASI HALİNDE TEDAVİDEN GÖRECEĞİ FAYDANIN ARTACAĞI DURUMLAR NELERDİR?
– Vereceğimiz egzersizleri mutlaka düzenli yapınız (özellikle germe egzersizleri). Egzersiz yaparken sizde ağrı ve yorgunluk oluşturduğu sınıra kadar yapınız. Aşırı zorlamayın. Ciddi ağrınız olduğu zamanlarda egzersiz yapmayın. Egzersiz yaparken oluşabilecek hafif ve geçici ağrılar önemli değildir. Çok ağrınız yoksa hareketsiz kalmayın.
– PROLOTERAPİ sırasında size reçete edeceğimiz gıda takviyelerini almanız tedavinize olumlu katkı sağlar. Bunlar; Glukozamin kompleksi, Tip 2 Kollajen, C vitamini, Omega 3’ tür (bu ürünleri eczanelerden ve güvenilir markalardan alın).
– Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız kalp doktorunuza danışarak kan sulandırıcı ilacı kestikten 5 gün sonra PROLOTERAPİ olabilirsiniz. Günde alınan 100-150mg Aspirin PROLOTERAPİ yapılmasına engel değildir.
– Günde 2,5-3 litre su için.
– Basit karbonhidratları mümkün olduğunca hayatınızdan çıkarın. (şeker, un ve undan yapılan mamüller ekmek, poğaça, simit, kek, börek, tatlılar vs gibi)
– Mineral, vitamin ve proteinden zengin beslenin. Bol sebze yiyin, sebzeleri özellikle çiğ olarak tüketmeye gayret edin( domates, biber, maydanoz, dereotu, nane, tere, turp, soğan, sarımsak vs). Her gün bol ev yoğurdu tüketin.
– PROLOTERAPİ den sonra ilk 3 gün ağrınız artabilir. Bu vücudunuzun tedaviye yanıt verdiğini gösterir, iyiye işarettir. Bu ağrılar azalarak 10 güne kadar uzayabilir. Unutmayınız ki PROLOTERAPİ direk ağrı kesici bir yöntem değildir, ağrılı bölgedeki hasarı tedavi ederek ağrıların doğal ve kalıcı olarak azalmasını ya da tamamen ortadan kalkmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir.
– PROLOTERAPİ de hasta hekim uyumu ve hastanın sabrı (çünkü kısa süreli bir tedavi değildir, ayrıca tedavinin başlarında ağrılarda zaman zaman artma zaman zaman azalma olmaktadır bu PROLOTERAPİ nin doğal seyridir ve bu yüzden sabır gerekmektedir) üst düzeyde olduğu takdirde başarı oranı % 70-80’ lerdedir.